Badania Archeologiczne Wzgórza Borków
Badania archeologiczno-architektoniczne prowadzone są na terenie Wzgórza Zamkowego w Resku od 2014 roku przez architekt Tatianę Balcerzak i dr Marcina Peterlejtnera na zlecenie władz miasta. Wpisują się one w szeroki program działań związanych z rewitalizacją parku miejskiego Borków i mają jednocześnie dostarczyć odpowiedzi na szereg pytań związanych z przeszłością miejsca i początkami samego miasta Reska. Najważniejsze z pytań, na które poszukujemy odpowiedzi to: Czy obszar Wzgórza Zamkowego wykorzystywany był we wczesnym średniowieczu, a jeśli tak to w jaki sposób? Czy jest możliwe, że na tym terenie funkcjonował słowiański gród? Jakie były początki umocnień zamkowych na Wzgórzu i w jaki sposób korespondowały one później z systemem fortyfikacji miejskich? Czy teren zamku mógł stanowić jedną z bram do miasta? Jak wyglądała rezydencja na Wzgórzu i jakie naprawdę były okoliczności jej zniszczenia? W poprzednich sezonach badawczych uzyskano odpowiedzi na kilka nurtujących pytań, przede wszystkim jednoznacznie potwierdzając istnienie zamku i dworu, które dotychczas znane były tylko ze źródeł pisanych. Uzyskano częściową wiedzę na temat kształtu i lokalizacji obu założeń. Odkryte rozwiązania technologiczne zasługują na uwagę, nie tylko w przypadku murowanych reliktów, ale i niezwykłego bruku dziedzińca. Wiele pytań nadal czeka na swoje odpowiedzi, jednak każdy kolejny sezon badawczy odsłania nam kolejne karty z historii miasta.
Z przekazów historycznych i ikonograficznych wiadomo, że wzgórze zamkowe w XVIII w. po licznych wojnach i pożarach, które przelały się przez Resko, przestało pełnić rolę siedziby mieszkalnej i popadło w ruinę. Ówcześni właściciele zamek rozebrali i wznieśli w tym miejscu szachulcowy dwór, który już w XIX w. został również rozebrany.
Wiadomo też, że przez wieki zamek był mocno związany z miastem i przebiegającymi przez nie szklakami komunikacyjnymi. Zajmował wzgórze, będące pierwotnie grodziskiem. Z ukształtowania terenu i wzajemnych relacji między zamkiem a rozwijającą się wzdłuż szlaku handlowego osadą, a potem miastem widać, iż zamek i jego właściciele pełnili rolę kontroli ale i ochrony dla rozwijającego się w nim handlu. Miasto wraz z zamkiem, otoczone wałami i murami obronnymi, dodatkowo zabezpieczone od południa rozlewiskami Regi, stanowiło dobrze chronioną osadę o charakterze rolniczo-handlowym.
Badania architektoniczno-archeologiczne Wzgórza Borków w Resku wykonano robiąc 8 sondaży szerokopłaszczyznowych o łącznej powierzchni około 376m2. Wykonane na zlecenie Gminy Resko sondaże archeologiczne pozwoliły wstępnie rozpoznać zasięg założenia zamkowego, stopień jego zniszczenia oraz określić okres jego powstania. Odsłoniły one relikty części średniowiecznego zamku a najprawdopodobniej jego skrzydło bramne – zachodnie oraz odcinek północnych murów obronnych, nawierzchnię dziedzińca a także mury obwodowe piwnicy należącej prawdopodobnie do późniejszego dworu.
Ustalono, że zamek miał kształt prostokąta a grubość jego ścian obwodowych wynosiła ok.90-100cm. Liczne nowożytne cegły zarejestrowane w późnośredniowiecznych gotyckich murach dowodzą, że obiekt ten kilkakrotnie remontowano bądź przebudowywano. Kolejne wojny i pożary miasta nie omijały zapewne zamku. Obiekt odbudowywano, naprawiano i przebudowywano, przystosowując do zmieniających się potrzeb jego użytkowników. W 1774r. Borkowie ostatecznie rezygnują z użytkowania zrujnowanego zamku, budując na wzgórzu ryglowy dwór. Dwór był płytko posadowiony, w większości niepodpiwniczowny, stojący na starszych relikatach zamku, po niwelacji wzgórza w XIX i XX wieku nie zachował praktycznie żadnych czytelnych śladów.
